Νότιο Ρεύμα (South Stream...!)

Η υπογραφή του ελληνορωσικού μνημονίου για τον περίφημο αγωγό «South Stream» χαιρετίστηκε με εμφανή ή συγκρατημένο ενθουσιασμό από το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού Τύπου. Ο αγωγός με το αγγλοπρεπέστατο όνομα μπήκε στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, χωρίς, όπως φαίνεται, κανείς μας να απορήσει: Αφού καμμία από τις χώρες που εμπλέκονται δεν είναι αγγλόφωνη, αφού οι Ρώσοι μια άλφα –ή και ωμέγα- περηφάνεια την κουβαλάνε, πως άξαφνα αυτός ο αγωγός βρήκε νονό να τον βαφτίσει στα αγγλικά; Από που και ως που South Stream; Είναι πια η lingua franca σε τέτοιο βαθμό αποδεκτή;

Ένα μικρό, σύντομο ρεπορτάζ, απέδειξε ότι, όχι, οι Ρώσοι δεν παρέδωσαν γην και ύδωρ, παρά το διεθνή χαρακτήρα της συμφωνίας. Η Αναστασία Ιβάνοβα, από το γραφείο τύπου της Γκαζπρομ, είχε την ευγένεια να μας ενημερώσει πως, το όνομα του αγωγού είναι ρώσικο εις την Ρωσία. Ο αγωγός επισήμως και με τη βούλα ονομάζεται Νότιο Ρεύμα -- για τους ρωσσομαθείς Южный поток, Γιούζνι Ποτόκ. Όμως, μιας και ένα μεγάλο μέρος της αλληλογραφίας και του ενημερωτικού υλικού μεταφράζεται ή συντάσσεται και στην αγγλική, σε αυτό το απευθυνόμενο σε ξένους υλικό, οι Ρώσοι της Γκαζπρομ μεταφράζουν το όνομα του αγωγού.

Κοινώς, South Stream είναι η αγγλική μετάφραση του Γιούζνι Ποτόκ, του Νοτίου Ρεύματος και ως μετάφραση εκπονείται για να βοηθήσει τους αγγλόφωνους στην κατανόηση. Αν είσαι Έλλην απόφοιτος των κώλλετζες (colleges) που προσποιείται το στέλεχος υπουργείου, όμως, όλα αυτά δε σε αφορούν. Μένεις στην αγγλική μετάφραση διότι σε αυτήν βρίσκεις την γλώσσα που αγαπάς και προτιμάς. Τη γλώσσα που δεν αλλάζεις με τίποτε και σε κάνει να νοιώθεις κάποιος... Κατόπιν, τη φοράς καπέλο σε Τύπο και κοινό, νομίζοντας ότι πράττεις το σωστό, γιατί δε σου πέρασε καν από το νου ότι κάποιος άλλος λαός μπορεί να έχει την αξιοπρέπεια ή την υπερηφάνεια που προφυλάσσουν από επαρχιωτισμούς και αρχοντοχωριατιές.

Αν μετά τα κώλλετζες έχεις βρεθεί σε κανένα γραφείο Τύπου υπουργείου, τιμάς και εκεί, με την ίδια επίμονη ανοησία, την μόνη γλώσσα που κατέχεις σε σχετικά ανεκτό βαθμό. Έτσι, ας πούμε, στις 23 Απριλίου 2008, ως υπουργείο Υγείας αποστέλλεις δελτίο Τύπου, με το οποίο ενημερώνεις άπαντα ενδιαφερόμενο ότι «ο Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, θα συναντηθεί αύριο Μεγάλη Πέμπτη και ώρα 11:00 στο Υπουργείο με τον Υφυπουργό Υγείας της Κίνας κ. Ma Xiaowei, ο οποίος επισκέπτεται επίσημα τη χώρα μας».

Αυτός ο Κινέζος θα το απαίτησε να τον γράφουν Αγγλικά στα Ελληνικά Δελτία Τύπου, προφανώς. Πως αλλοιώς να εξηγήσει κανείς το γεγονός ότι το ελληνικό (;) γραφείο Τύπου του ελληνικού (;) υπουργείου Υγείας γράφει τα κινέζικα ονόματα με λατινικούς χαρακτήρες, απευθυνόμενο στο ελληνικό κοινό; Πως το ελληνικό γραφείο Τύπου δεν μπαίνει στον κόπο να αποδώσει φωνητικά το κινεζικό όνομα στην ελληνική και όχι στην αγγλική;

Δύο τρανταχτά παραδείγματα της τελευταίας εβδομάδας, αυτά που προαναφέρονται. Είναι πολύ εύκολο να προστεθούν και άλλα. Η γράφουσα πρόσεξε για πρώτη φορά το φαινόμενο, στην απίστευτη αρχοντοχωριατιά του διασήμου φεστιβάλ κινηματογράφου της χώρας, που, σε αναμνηστικό τόμο για τον Κουροσάβα, προτίμησε να αναγράψει το όνομα του μεγάλου σκηνοθέτη στην αγγλική στο εξώφυλλο – κι ας ήταν το περιεχόμενο στα ελληνικά και ο δημιουργός Ιάπωνας. Ακολούθησε μια συλλογή από τηλεγραφήματα του ΑΠΕ αντίστοίχου κάλλους. Εμ τι; Για πλάκα πλήρωνε η μαμά το Στρατηγάκη;

Μα τα ίδια δεν κάνουν και στην "πολιτισμένη Δύση"; μπορεί να ρωτήσει κάποιος. Δεν μεταγράφουν τον Κουροσάβα και ό,τι ξένο στα αγγλικά; Βεβαίως, αν μιλάμε για τις ΗΠΑ, άντε και η Βρετανία. Και πάλι, εκεί τα αγγλικά είναι η γλώσσα τους, επομένως άριστα πράττουν. Στην Γαλλία, την Γερμανία, την Ιταλία, τις Σκανδιναβικές χώρες (αλλά και γιατί όχι, στην Κορέα ή την Ιαπωνία) πάλι στα αγγλικά μεταφράζουν; Ή μήπως εκεί, χωρίς αρχοντοχωριατισμούς, σέβονται τη φωνητική, το μέτρο και το ρυθμό της γλώσσας τους -και βέβαια το αναγνωστικό τους κοινό;

Ψιλά γράμματα θα πει κανείς. Όχι τόσο, αν και "ψηλά", καθώς αποτελούν ενδείξεις όχι μόνον ημιμάθειας και υστέρησης, αλλά και μειονεξίας (κόμπλεξ, ελληνιστί) η οποία εκδηλώνεται με χίλιους δυο τρόπους. Σε αντίθεση με την τάχαμου "πολυπολιτισμικότητα", που εκδηλώνεται με έναν και μόνο τρόπο: τον αγγλοσαξωνικό. Η κατάσταση, υποχρεωτικώς περικόπτει τον ποιητή. "Francis Ford Coppola και ξερό ψωμί". Ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ αγνοείται.